همه میدانند که عسل، فراوردهی زنبورهاست اما بهندرت میدانند که محصول دیگر این حشره، ژل رویال است. این ژل از ناحیهی فوقانی سر زنبور بهدست میآید. ژل ترشحی شیرمانند از زنبورهای عسل کارگر است که به پرورش و رشد زنبور ملکه کمک میکند. نام دیگر این ژل، شاه انگبین است.
زمانی که لارو زنبورها تولید میشود، زنبورهای کارگر به آنها ژل رویال میدهند تا تقویت شوند و در روزهای آغازین زندگی خود، جان سالم بهدر ببرند.
بعد از ۳ تا ۴ روز، لاروها دیگر از این ژل استفاده نمیکنند. برای لاروهایی که احتمال دارد بدل به ملکه بشوند، این ژلها از اهمیت خیلی بیشتری برخوردار است. این لاروها در کندو با ژل رویال احاطه میشوند. این حرکت باعث میشود تا ریختشناسی این زنبورها برای بدل شدن به ملکه توسعه یابد.
پروتئینی موسوم به رویالاکتین باعث ایجاد تغییرات فِنوتیپی در لارو ملکه میشود. در واقع باعث میشود تا لاروها دارای تخمدان بشوند و نسبت به سایر زنبورها اندازه بزرگتری پیدا کنند و عمرشان نسبت به سایرین ۲۰ برابر افزایش پیدا کند.
روش های تولید و جمع آوری ژل رویال
همانطور که به اهمیت وجود این ماده در کندو پی بردید، در ادامه با روش های تولید و جمع آوری این ماده ارزشمند نیز آشنا می شوید:
روش های طبیعی:
در کندوهایی که شرایط لازم را برای تکثیر و بچه دهی دارند، شاخون های زیادی مملو از ژل رویال به وجود می آید. از روز سوم بعد از تشکیل، پس از بستن درب شاخون ها، تبدیل به ماده ای سفت و ژلاتینی می گردند.
در فصل بهار که کلنی های زنبورعسل دارای تعداد زیادی زنبورهای جوان و کارگر بوده و به هر دلیلی مادر و ملکه خود را از دست داده باشند. اقدام به تولید شاخون هایی حاوی مقدار فراوانی ژل رویال می نمایند که در این صورت زنبورداران می توانند با استفاده از ابزار آلات مناسب، پس از خراب نمودن شاخون ها، ژل رویال را جمع آوری کنند.
روش های مصنوعی
در این روش ها می توان در واحدهای پرورش و تولید زنبور ملکه، به طور همزمان نیز به تولید ژل اقدام کرد. در این روش لاروهای یک روزه را به کندوهای پرستار انتقال می دهند و از روز سوم به بعد زنبورداران توانسته اند ژل رویال را جمع آوری کنند.